Ou les petits papiers de France


===>Nouveau (Cliquez ici)<===

Faire sa généalogie

. Débuter en généalogie

. Blocages/Déblocages...

. Recherches mormons

. Internet & Généalogie

. Publier sa généalogie

. Les calendriers

. Les numérotations

. Abréviations & sigles

. Dénominations anciennes

. Actes : termes et expressions

. Organiser une cousinade


Archives

. Archives numérisées (AD)

. Conseils archives (AD)

. Caran (Archives Nationales)

. Actes notariés

. Maison/cadastre

. Militaires (Shat)

. Matricules militaires

. Archives scolaires


État civil & famille

. Formulaire demande

. Historique identité

. Naturalisations

. Enfant naturel

. Déclaration de grossesse

. Enfants abandonnés

. Livret de famille

. Mariage

. Sommations respectueuses

. Actes de Notoriété

. Empêchements/Dispenses

. Bans-Publication/Dispense

. Fulmination & Insinuation

. Divorce

. Liens de parenté

. Recensements & Élections

. Évènements/Décès en Mer


Géographie

. Cartes de Cassini

. Départements de l'empire


Régions/Traduction

. Recherches en Alsace

. Optants Alsace-Moselle

. Les «Malgré-nous»

. Calendrier Alsacien

. Trad. Allemand «Gothique»

. Latin & Généalogie

. Recherches Dom-Tom

. Affranchis. métissages


Étranger

. Allemand & Généalogie

. Recherches en Allemagne

. Recherches en Egypte

. Ellis Island émigration US

. Formulaires pour l'Italie


Religion

. Information protestants

. Baptême, Parrain, Marraine

. L'Ondoiement


Divers

. Quel logiciel choisir

. Dater une photo

. Compression de fichiers


Contact

. Courriers & Suggestions


Voir nos autres sites d'entraide
( Environ 1 million de visiteurs par an
consultent nos sites - Merci à eux ! )


©2003 France APPRILL & Serge BUSIAU
B Fichet depuis le 4 avril 2014
Déclaration CNIL no 1004871

Hébergement PhpNet 


Le latin en généalogie



Locutions

Latin

Equivalent français

a, ab, abs

de, par

abavus, abbatialis, abbatia, abavia

Trisaïeule(e), 2e arrière-grand-père(mère),

abbattissa

de l'abbé, abbaye, abbesse

Abnepos, Abneptis

Arrière-petit-fils, petite-fille (4ème degré)

abluo, abluere, ablui, ablutus

baptiser

absens, absentis

absent

absentia, in absentia, aberant, aberat

en l'absence de

absolutio, ionis

absolution

absque

sans

abstersus, a, um

baptisé

absum, abesse, afui

être absent

ac, atque

et même

a.c = anno currenti

annèe en cours

acatholicus, a, um

acatholique, non catholique

acquiesco, acquiescere, acquievi, acquietum

décédé, décéder

actum, i acta, actorum

acte, registre

actus, a, um

enregistré

ad

Vers, chez, dans les environs de

a.d = anno dicti

dans la dite année

A.D = Anno Domini

dans l'année du Seigneur

Aderant

être présent

adinde

ci-après

adolescens, tis

jeune-homme, jeune-personne

adsum, adesse, adfuit, aderat, adstabat

être présent

adulter, eri

homme adultère

adultera, ae

femme adultère

advena

étranger

advenio, advenire, adveni, adventum

venir à

aedes, aedium

maison, foyer

Aeque

Egalement, autant

Aetatis

Agée

affines, affinium

légitime, légal

aetas, aetatis

âge, vie

affirmo, affirmare, affirmavi, affirmatum

confirmer, affirmer

afuerunt

absent

agnatus

côté paternel

agnosco, agnoscere, agnovi, agnitum

reconnaître, approuver

ago, agere, egi, actum

faire, réaliser

ait, aiunt, adjebat,

il affirme, ils affirment

alibi

ailleurs

Alias

Une autre fois, un autre

alienigena

étranger

allego, allegare, allegavi, allegatum

prétendre

alter, era, erum

autre

altera die

le lendemain

ambo, ae, o

les deux

amita, ae,

tante (paternelle)

amita magna

grand-tante (paternelle)

annus, i,

an, m. et année, f.

ante

avant

antehac

avant ce temps

antelucanus, a, um

avant l'aube

antequam

avant, devant

apographon

copie

apud

Près de, chez, en, à

archiepiscopus, i

archevêque

ass, assistens

assistant

asseruit, asseruerunt

affirmer

aut

ou

autem

cependant

ava, ae

grand-mère

avi, avia, avorum

grands parents

avunculus, i

oncle (maternel)

avunculus magnus

grand-oncle (maternel)

avus, i, proavus

grand-père, arrière-grand-père

bannum, i

proclamation des bans

baptisma, atis, baptismus, baptisatus

baptême, a été baptisé(e)

Baptisatus fuit

Fut baptisé

bapt, baptiz, baptizatus, baptizata

baptisé(e)

baptizo, baptizare, baptizavi, baptizatum

baptiser

beatus, a, um, beatae memoriae, bm

béni, décédé

bellum, i

guerre

bene

bien

Benedicente

(suivi du nom du célébrant) bénissant d'où "avec la bénédiction de"

benedico, benedicere, benedixi, benedictum

consacrer, bénir

benedictio, ionis

consécration

burgensis, is, burgimaster

bourgeois, maire

caelebs, caelibis

célibataire

calendae, arum

calendes (calendrier romain)

capellanus, i

aumônier

celebare (nuptia celebare)

célébrer un mariage

ceteri, ae, a

autres

circa, circum

environ, autour de

circiter

environ, près de

civis, cives, civium

citoyen

civitas, atis

ville

clericus, i

secrétaire

coemeterium, i

cimetière

cognatus

cognatus voulait dire parent par les liens du sang, cette expression a évolué vers beau-frère, belle soeur (parent du parent).

comitatus

comité

commater, commatris

marraine

commorans, tis

habitant à

commorantes, tium

habitants à

comparuit, comparuerunt, comparebant

ont comparu

compater, compatris

parrain

comperio, comperire, comperi, compertum

découvrir, apprendre

conjux, coniugis . coniuges

l'époux, les époux

conj:, conjm, conjugatus, a, um

marié

conjugata, ae

l'épouse

conjugatus, Conjugum

époux

consensus, us

consentement

consobrinus, i, consobrina, ae

cousin, cousine

contendo, contendere, contendi, contentum

affirmer, demander

contra

En face de, contre

contractus

contrat, accord

contrahens, tis

nouveau marié, nouvelle mariée

copulo, copulare, copulatum, copulans

unir par les liens

coram

en présence de

cras

demain

cujus

celui, de celui

Cujus corpus

Dont la dépouille

Cujus corpus sepultum fuit in cimiterio

Son corps fut enseveli dans le cimetière

Cujus patrinus fuit

Son parrain fut

cum

avec, quand, depuis

Cum dispensatione

Avec dispense

curatus, i

vicaire

d. = dictus

déjà nommé

DD = domino domino

maître, seigneur

decembris

décembre

decessit

est décédé(e)

decessus

mort

De cujus

De la généalogie de qui il s'agit

De cujus successione agitur

De la succession de qui il s'agit

Défuncti

Défunt (au génitif)

defuntus, a, um, est

(est) décédé

degens

habitant

didymi

jumeaux

dies, diei, altera die

jour, le lendemain

dietarius

journalier

discedo, discedere, discessi, dissessum

mourir

dnus = dominus

seigneur

do, dare, dedi, datum

donner, octroyer

dominus, i

maître, seigneur

domus

maison, foyer

donec

jusqu'à ce que

dud = dumviveret

de son vivant

dum

pendant, jusqu'à ce que

Duxit uxorem

A épousé

Ecclesia

Eglise

Eiusdem loci

Du même endroit

Ejus uxoris

Son épouse

Etiam (conj.)

1)encore 2)encore, en plus, aussi 3)même, bien plus 4)encore une fois, de nouveau

e, ex

de, en dehors de, origine, provenance

é = est

est, a été

edidit, animam, efflavit animam, egit enimam

rendre l'âme, décédé

eger, egra, egrum, egrans, egrantis

malade

ejusdem, eiusdem

du même

eo, ire, ii, itum

aller

eod, eodem, eodern anno (mense, die)

identique, le même

etiam

encore, ainsi

ex

de

expresse

entièrement

extra

en dehors, à côté

extremus, a, um

dernier

f., fs = filia ou filius

fille ou fils

f.nat, fa.nat

fils ou fille naturel

fa = filia

fille

facio, facere, feci, factum

faire

februarius

février

fere (adv)

presque

Fides

Foi, fidélité

fil: (= filius, filia)

fils ou fille

filia, ae, filiae, rum

fille, filles

filiola, ae

petite fille

filiolus, i

petit fils

filius, i, filii

le fils, les fils

firmo, firmare, firmavi, firmatum

affirmer, confirmer

Fonte

Fonts baptismaux

frater, tris

frère

fratria

belle-soeur

Fractris filius

Neveu / fils du frère

Fratris filia

Nièce / Fille du frère

fuere, fuerunt

ils étaient

geminae, arum

filles jumelles

gemini, orum

fils jumeaux

geminus, a, um

jumeau, jumelle

gener, eri

gendre

genitor, genitrix

père, mère

germania, ae,

Allemagne

germanus, i, m

Allemand

gero, gerere, gessi, gessum

agir

gigno, gignere, genui, genitum

être né

glos

belle-soeur

habeo, habere, habui, habitum

avoir

habito, habitare, habitavi, habitatum

habiter

Hadrianus

Adrien

Heri

hier

Hiems, mis

Hiver

hesterna die

avant-hier

hic, haec, hoc

ceci, cela

hodie, hodiernus

aujourd'hui

Honestus

Honorable

hora, ae

heure

hujas, atis

ceci, ici

humatus, a, um

enterré

iam (adv)

déjà, maintenant

ibi

Ibidem

Au même endroit

idcirco

par conséquent

idem, eadem

le même

ideo

par conséquent

ignotus, a, um

inconnu

ille, illa, illud

cela

illeg:, illegit:, illegitimus, a, um

illégitime

in

dans

in domo

à la maison, dans sa maison

incognitus

inconnu

incola, ae

habitant

infans, infantis

enfant

infrascriptus, a, um

soussigné

innuptus

célibataire

In pago de

Dans le village de

Infra

Au dessous de, au pied de

inter

entre

intra

dans, à l'intérieur de

intro, intrare, intravi, intratum

enregistrer

intronixo, intronizare, intronizavi, zatum

marier

ipse, ipsa, ipsum

soi-même

is, ae, id

ce, cela, il, elle, ils

iste, ista, istud

cela

item

ainsi, comme

Joannes

Jean

jaminde

immédiatement

januarius

janvier

julius

juillet

junius

juin

juvenes

jeunes gens

juvenis

jeune homme

juxta

près, à côté de, tout près de

lautus, a, um

baptisé

legitimi conjuges

mariés légitimement

leg:, legit:, legitimus, a, um

légitime

levir

beau-frère

Levantes

Parrain et marraine

liber = solutus

célibataire

liber, era, erum

libre

ligatus, a, um

marié

Locus, loci

Lieu, endroit, place

M:

Maria

maius

mai

Majores, um

Les ancêtres

majorenis, e

majeur

mane

le matin

maneo, manere, mansi, mansum

rester, demeurer

marita, ae

épouse

maritatio, ionis

mariage

marito, maritare, maritavi, maritatum

marier

maritus, i

époux

martius

mars

mater, matris

mère

maternus, a, um

maternel, elle

matertera, ae,

tante (maternelle)

matertera magna

grand-tante maternelle

matrimonialis, e

matrimonial

matrimonium, i

mariage

Matrimonium contraxerunt

Ont contracté mariage

matrina, ae

marraine

Matrina vero

Sa marraine fut

matutinus, a, um

le matin

mensis

mois

meridianus, a, um, meridis, meridiei

à midi

minorennis, e

mineur

mixtus, a, um

mixte

modo

maintenant

Mons

Montagne, mont

more novo

calendrier grégorien

more vetere

calendrier julien

morior, mori, mortuus sum

mourir

mortuus, a, um

mort

multus, a, um, multum

nombreux

nonem nescio

dont on ne sait pas le nom

naturalis, e

naturel, illégitime

natus, a, um, nata, ae, natus, i

né, née (fille), né (garçon)

necnon

et aussi

neosponsus, i, neosponsa, ae

nouvellement marié

nepos, nepotis

petit-fils, neveu

neptis

petite fille, nièce

neto, nectere, nexi, nexum in matrimonio

lier par le mariage

nomen, inis

nom

nomine, noe

par, avec, au nom de

nothus, a, um

bâtard, illégitime

novembris

novembre

noverca, novercus

belle-mère, beau-père

nox, noctis, nocte

nuit, la nuit

nubo, nubere, nupsi, nuptum

épouser

nudius tertius

avant-veille

nullus, a, um

personne, aucun

nullo dissentiente

nulle opposition

nunc temporis

maintenant

nuper

tardivement

nuptiae, arum

noces

secundae nuptiae

secondes noces

ob

avant

obeo, obire, obii, obitum

décéder

obitus

décès

obstetrix, cis

sage-femme

octobris

octobre

Olim (adv.)

1)autrefois, jadis, un jour [dans le passé] 2)un jour à venir, un jour [dans le futur] 3)depuis longtemps, de longue date

origo, inis

naissance, origine

oriundus, a, um

originaire de, né à

ortus

originaire, né à

paelex, paelicis

mère illégitime

parens, tis, parentes, ium

parent, parents

parochia, ae, parochialis, e .

paroisse, paroissial

parochianus, i

paroissien

Parochus

Curé

parsona, ae, pastor, oris

pasteur, prêtre

partus

naissance

pater, patris, paternalis, e

père, paternel

patrina, ae

marraine

patrini, orum

parrain et marraine

patrinus, i

parrain

patruus, patruus magnus

oncle, grand-oncle (paternel)

pbtr. = presbiter

prêtre

pellex, pellicis

mère illégitime

peperit

enfanta

per

Par, à travers, pendant, par l'intermédiaire de

peregrinus, a; um

étranger

pereo, perire, perii, peritum

mourir

plutus, a, um

baptisé

pomeridianus, a, um

dans l'après midi

Posam Pose

(unité de surface)

post

après

postridie

le lendemain

prae, pré

avant, devant, en raison de

praedefunctus, a, um

précédemment décédé

Praebeo, es, ere, ui, itum, prae, pré

Présenter, offrir

praehabitus, a, um

présenté, montré

praenominatus, a, um

prénommé

praesens, tis

être présent

praeter

après, au-delà

praevius, a, um

antérieur

Présentibus ad id

Etaient présents

Prex, precis

Prière

primogenitus, primogenita

premier-né, première-née

prina

marraine

prinus

parrain

prius

avant, précédemment

privigna, privignus

belle-fille, beau-fils

pro

Devant,en faveur de, pour

proamita, ae

grand-tante paternelle

Proavia

Bisaïeule

Proavus

Bisaïeul

proclamatio, ionis, proclamationibus

proclamation des bans

professio, ionis

croyance

progenitus, a, um

premier-né

prognatus, a, um

proles, is

enfant

promatertera, ae

grand-tante maternelle

promulgatio, ionis

proclamation des bans

prout

comme, selon que

Pronépos

Arrière-petit-fils

Proneptis

Arrière-petite-fille

puella, ae

jeune fille

puellus, i

jeune garçon

puer, pueri

enfant garçon

puerpera, ae

jeune mère

puerperium

naissance

purgatus, a, um

baptisé

qando

quand

queo, quivi

pouvoir

qui, quae, quod

qui, quoi

quiesco, quiescere, quivi, quietum

cesser, mourir

Quondam

Un jour

regeneratus

baptisé

relinquo, relinquere, reliqui, relictum

abandonner

renatus spirituali aqua

baptisé

renatus, a, um

baptisé, renaître

Requiescat in pace

Qu'il repose en paix

Sanctis sacramentis omnibus rite praemunita

Munie de tous les Saints Sacrements

S = sanctus, sancta

saint, sainte

sacellum, i

chapelle

sacer, cra, crum

saint

scorta

mère illégitime

sepelio, sepelire, sepelivi, sepultum

enterrer

Septembris

septembre

sepultus, a, um

enterré

sequenti die

le lendemain

Semper

Toujours

Sepultum fuit

Fut enseveli

seu, sive

ou, ou si

sexus

sexe

sine

sans

sisto, sistere, stiti, steti, statum

représenter

solutus, a, um

célibataire

soror, oris

soeur

Sororis filia

Nièce / Fille de la soeur

Sororis filius

Neveu / fils de la soeur

sponsa, ae

épouse

sponsale, is

fiançailles

sponsalia, ium

bans du mariage

sponsalis, e

fiançailles

sponso, sponsare, sponsavi, sponsatum

se marier

sponsus, i

époux

spurius, a, um

illégitime

Sua animam deo redidit

Rendit son âme à Dieu

sub, subadituus

adjoint

subire, matrimonium subire

se marier

subito

soudainement

subscripto, scribere, scripsi, scribtum

soussigner

subsigno, signare, signavi, signatum

soussigner

Subta

Sous

Supra

Au dessus de

sum, esse, fui

être

superstes, stitis

survivant

supervivo, supervivere, supervixi

survivre

supra

avant

susceptor, oris

parrain ou marraine

tempus, temporis

temps

teneo, tenere, tenui, tentum

avoir, agir en tant que parrain

Testes, testis

témoins

tinctus, a, um

baptisé

ubi

ultimo

dernier

urbs, urbis

cité, ville

Usque ad + accusatif

Jusqu'à

uterque, utraque, utrumque,

chacun, des deux, les deux

ux, uxor, oxoris

épouse

vespere, vespertinus, a, um

le soir, dans la soirée

vicanus

village

vicarius, i

vicaire

vice, vicem, vices

à la place de

vicibus

village, cité

vicus, i

village

vid, videlicet

c'est à dire

video, videre, vidi, visum

voir, témoigner

vidua, ae

veuve

Viduus, a, um

veuf, veuve

vir, viri

mari, époux

virgo, inis

fille célibataire

vita, ae

vie

vivo, vivere, vixi, victurus

vivre

Vulgo

Couramment, communément



Prononciation

Latin

Equivalent français

E E Nomine

nominé

U Ou Notum

notoum

C K Certum

kertoum

g G(u) Gens

guenns

Qu Qw/kw

comme dans quoi

Utrique

outrikwé

S Ss Quasi

kwassi

Ks Exalta

eksalta

H Aspiration Hi

hi

Ch K Charitas

karitass



Les mois

Latin

Equivalent français

Januarii

Janvier

Februarii

Février

Martii

Mars

Aprilis

Avril

Maii

Mai

Junii

Juin

julii

Juillet

Augusti

Août

Septembris (7bris / VIIbris)

Septembre

Octobris (8bris / VIIIbris)

Octobre

Novembris (9bris / IXbris)

Novembre

Decembris (10bris / Xbris)

Décembre



Les nombres cardinaux

Latin

Equivalent français

Unus, una, unum

Un

Duo,duae, duo

Deux

Tres, tres, tria

Trois

Quattuor, quatuor

Quatre

Quinque

Cinq

Sex

Six

Septem

Sept

Octo

Huit

Novem

Neuf

Decem

Dix

Undecim

Onze

Duodecim

Douze

Tredecim

Treize

Quattuordecim

Quatorze

Quindecim

Quinze

Sedecim, sexdecim

Seize

Septemdecim

Dix-sept

Octodecim

Dix-huit

Novemdecim

Dix-neuf

Viginti

Vingt

Triginta

Trente

Quadraginta

Quarante

Quinquaginta

Cinquante

Sexaginta

Soixante

Septuaginta

Soixante-dix

Octoginta

Quatre-Vingt

Nonaginta

Quatre-Vingt-Dix

Centem

Cent



Les nombres ordinaux

Latin

Equivalent français

Primus, prima, primum

Premier

Secundus, a, um

Deuxième

Tertius, a, um

Troisième

Quartus, a, um

Quatrième

Quintus, a, um

Cinquième

Sextus, a, um

Sixième

Septimus

Septième

Octavus

Huitième

Nonus

Neuvième

Decimus

Dixième

Vigesimus, a, um

Vingtième



Pagination

(Exemple de foliotage des manuscrits)

Latin

Equivalent français

LXXX ou IIII XX

= 4 20 = 4 x 20 = 80

CXX ou VI XX

= 6 20 = 6 x 20 = 120

III C X

= 3 100 10 = 3 x 100 + 10 = 310

IIII M

= 4 1000 = 4 x 1000 = 4000

II M III C XXXXIIII

= 2344



Quelques références :

Alain Lorange - actes de catholicité en latin
http://perso.orange.fr/alain.lorange/gen/out/latin/Latin_frm.htm

Jean Zinzen & Jean-Paul Cornu - Lexique Latin-Français
http://membres.lycos.fr/numa/latin.html

Gérard JEANNEAU - Dictionnaire Latin-Français
http://perso.orange.fr/prima.elementa/Dico.htm


Ch. Sourdaine - un précieux petit aide-mémoire du "latin d'église" facilitant les recherches pour chaque type d'acte, des mots courants, des prénoms et les dates
http://sourdaine.org/06_aide.htm#Actes%20en%20latin




Guide élaboré par GénéaPass
à partir de contributions publiées sur la Génialegénéalogie71 et un collectif de généanautes passionnés.